ماجرای قهوه در اندونزی: از دوران استعمار تا قهوه‌های تخصصی

مقدمه

اندونزی از کشورهای مهم تولیدکننده قهوه است. میزان تولید قهوه در این کشور در سال 2023 بالغ بر 760 هزار تن بوده است. تاریخ قهوه در اندونزی ترکیبی جذاب از تأثیرات استعماری، روش‌های پردازش منحصربه‌فرد و تعهد تولید کنندگان به نوآوری است. نگاهی به تاریخ کاشت قهوه در این مجمع‌الجزایر نشان می‌دهد که چگونه کشت قهوه تحول یافته، با چالش‌ها سازگار شده و جایگاه منحصربه‌فردی در بازار جهانی برای خود ایجاد کرده است. در این مقاله کافی سرچ، به بررسی تاریخچه غنی، روش‌های پردازش منحصربه‌فرد مانند "گیلینگ بسه"، قهوه بحث‌برانگیز "کوپی لواک"، و تلاش‌های نوین برای شفافیت و تولید قهوه تخصصی در اندونزی خواهیم پرداخت.

 

چشم انداز مزارع قهوه اندونزی

چشم انداز مزارع قهوه در اندونزی

 

روزهای اولیه قهوه در اندونزی

اولین تلاش‌ها برای کشت قهوه در مجمع‌الجزایر اندونزی با شکست مواجه شدند. در سال 1696، فرماندار جاکارتا (که در آن زمان به عنوان باتاویا شناخته می‌شد) هدیه‌ای از چند نهال قهوه از فرماندار هلندی مالابار در هند دریافت کرد. متأسفانه این گیاهان در سیلی در جاکارتا از بین رفت. پس از مدتی گیاه دیگری در سال 1699 از همان منطقه ارسال شد و این بار کاشت قهوه با موفقیت همراه بود.

صادرات قهوه در اندونزی از سال 1711 آغاز شد و توسط شرکت هند شرقی هلند (به اختصار VOC – بازوی مهم استعمار هلند) کنترل می‌شد. قهوه‌هایی که به آمستردام می‌رسیدند، با قیمت‌های بالایی فروخته می‌شد، به طوری که قیمت 1 کیلوگرم قهوه تقریباً معادل یک درصد از درآمد سالانه متوسط مردم آمستردام بود. هرچند قیمت قهوه در طول قرن هجدهم به آرامی کاهش یافت، اما تجارت آن برای VOC همچنان بسیار سودآور بود. در عین حال، از آنجایی که جاوا در آن زمان تحت استعمار بود، کاشت قهوه برای کشاورزان محلی سودی نداشت. در سال 1860، ادوارد دووز دکر (Eduard Douwes Dekker) نویسنده مشهور هلندی با نام مستعار مولتاتولی (Multatuli از ریشه لاتینی به معنای بسیار رنج کشیده‌ام) رمانی به نام «ماکس هاولار: یا حراج‌های قهوه شرکت بازگانی هلندی» نوشت که در آن به سوءاستفاده‌های سیستم استعماری هلند در صنعت کشت قهوه در اندوزی پرداخت.

 

ماکس هاولار - مواتاتولی

طرح جلد کتاب مولتاتوری با عکسی از او

 

مولتاتولی خود یک مقام رسمی استعماری دولت هلند در منطقه بود و مشاهدات شخصی‌اش را در قالب این کتاب منتشر کرد. این کتاب تأثیر ماندگاری بر جامعه هلند گذاشت و نظر عمومی را در مورد نحوه تجارت قهوه و سیستم استعماری تغییر داد. نام "ماکس هاولار" اکنون به عنوان یک گواهی‌نامه اخلاقی در صنعت قهوه استفاده می‌شود. همچنین منزل او واقع در آمستردام، هم‌ اکنون تبدیل به موزه مولتاتولی شده است.

 

لوگوی ماکس هاولا

لوگوی گواهی‌نامه ماکس هاولا

 

تأثیر زنگ برگ قهوه

در ابتدا، اندونزی تنها قهوه عربیکا تولید می‌کرد، اما زنگ برگ قهوه در سال 1876 باعث نابودی بسیاری از محصولات قهوه در سرتاسر اندوزی شد. پس از آن تلاش‌هایی برای کاشت گونه لیبریکا انجام شد، اما این گونه هم در برابر زنگ برگ مقاومت نکرد. بنابراین تولید به گونه روبوستا که در برابر بیماری مقاوم بود تغییر کرد. امروزه روبوستا بخش قابل توجهی از محصولات قهوه اندونزی را تشکیل می‌دهد.

گیلینگ بسه: روش پردازش منحصربه‌فرد اندونزی

یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد تولید قهوه در اندونزی و منبع طعم بحث‌برانگیز قهوه اندونزیایی، فرآیند سنتی پس از برداشت «گیلینگ بسه» است. این واژه در زبان اندونزیایی (Giling basah) به معنای آسیاب کردن مرطوب است. در این روش هیبریدی، عناصری از فرآیندهای شستشو و طبیعی با هم ترکیب می‌شود. فرآیند نیمه شستشو به طور قابل توجهی اسیدیته قهوه را کاهش می‌دهد و به نظر می‌رسد بادی قهوه را افزایش می‌دهد، و در نتیجه یک فنجان قهوه نرم‌تر  و با بادی سنگین‌تر ایجاد می‌کند. با این حال، این فرآیند همچنین طیف گسترده‌ای از طعم‌های اضافی، گاهی گیاهی یا علفی، گاهی چوبی یا کپکی و گاهی خاکی را هم به ارمغان می‌آورد.

 

فرآوری قهوه به صورت گیلینگ بسه در اندونزی

فرآوری قهوه به صورت گیلینگ بسه در اندونزی

 

طعم قهوه‌های نیمه شسته در صنعت قهوه بسیار بحث‌برانگیز است. اگر قهوه‌ای از آفریقا یا آمریکای مرکزی همان طعم‌ها را داشته باشد، صرف‌نظر از کیفیت فرآیند، به عنوان قهوه معیوب در نظر گرفته می‌شود و خریداران عمده و اصلی بلافاصله کیفیت‌اش را رد خواهند کرد. با این حال، بسیاری از افراد شدت و فنجان‌های سنگین قهوه‌های نیمه شسته اندونزیایی را می‌پسندند. درنتیجه به دلیل تقاضای موجود، این روش همچنان ادامه پیدا کرده است.

 

چیدن گیلاس قهوه در اندونزی

 

خریداران تخصصی در سال‌های اخیر تولیدکنندگان در سراسر اندونزی را تشویق کرده‌اند که تولیداتشان را بیشتر با فرآیند شستشو فرآوری کنند تا به جای طعم‌های غالبی که دانه قهوه در فرآیند گیلینگ بسه به خود می‌گیرد، طعم تنوع و زمین قهوه بتواند خود را نشان دهد. هرچند مشخص نیست تولیدکنندگان اندونزیایی چه پاسخی به این درخواست خواهند داد.

بحث بر سر کوپی لواک

در اندونزی، کوپی لواک به قهوه‌هایی اشاره دارد که از جمع‌آوری فضولات گربه‌های زَباد (در انگلیسی Civet) که گیلاس‌های قهوه را خورده‌اند، تولید می‌شود. این قهوه نیمه‌هضم شده از فضولات جدا شده و سپس پردازش و خشک می‌شود. در دهه گذشته، کوپی لواک به عنوان یک نوآوری جالب با ادعاهای بی‌پایه در مورد طعم‌های عالی آن شناخته شده و با قیمت‌های بسیار بالایی فروخته می‌شود. این مسئله دو مشکل اصلی ایجاد کرده است.

 

کوپی لواک

شرایط بد نگداری از گربه زباد،  انتقادهای فراوانی پیرامون روش کوپی لواک ایجاد کرده است

 

اول، جعل این قهوه بسیار شایع است. چندین برابر بیشتر از تولید واقعی آن به فروش می‌رسد و اغلب روبوستای درجه پایین با قیمت بالا را به این نام می‌فروشند. دوم، این روش افراد زیادی را ترغیب به نگهداری گربه زباد در شرایط سخت کرده است. در نتیجه بحث‌های اخلاقی  پیرامون این روش فراوان است.

قابلیت ردیابی در قهوه اندونزی

هرچند ردیابی  مزارعی که دانه‌ها در آن تولید می‌شوند غیرممکن نیست اما بسیار نادر است که بتوان قهوه‌های اندونزیایی را ردیابی کرد. با این حال، آنهایی که قابل ردیابی هستند و کاملاً شسته شده‌اند (نه نیمه شسته) قطعاً ارزش امتحان کردن دارند. بیشتر قهوه در اندونزی توسط خرده‌مالکان با تنها یک تا دو هکتار زمین تولید می‌شود، بنابراین معمولاً قهوه فقط تا یک ایستگاه شستشو خاص یا فقط یک منطقه قابل ردیابی است. کیفیت این قهوه‌های منطقه‌ای بسیار متفاوت است و امتحان آن‌ها ریسک بالایی محسوب می‌شود.

پروفایل طعم قهوه اندونزیایی

قهوه‌های نیمه شسته تمایل به داشتن بادی بسیار سنگین، خاکی، چوبی و ادویه‌ای با اسیدیته بسیار کم دارند. این پروفایل طعم منحصربه‌فرد هم یک جذابیت و هم یک نقطه اختلاف در میان علاقه‌مندان و حرفه‌ای‌های قهوه است.

مناطق کشت در اندونزی

سفر قهوه اندونزی از جاوا آغاز شد و به آرامی در جزایر دیگر منطقه گسترش یافت. قهوه در ابتدا در سال 1750 به سولاوسی رسید. تا سال 1888 به شمال سوماترا راه نیافت. ابتدا در اطراف دریاچه توبا کشت و در نهایت در منطقه دریاچه تاوار در گایو در سال 1924 کاشت قهوه آغاز شد. برای آشنایی بیشتر با مناطق مهم کاشت قهوه در اندونزی این مقاله را بخوانید.

 

خشک کردن گیلاس قهوه در اندونزی

کارگران گیلاس‌ها را آماده خشک شدن می‌کنند

 

نتیجه‌گیری

صنعت قهوه اندونزی دارای تاریخچه‌ای غنی و پیچیده است که با بهره‌برداری‌های استعماری، روش‌های پردازش نوآورانه و چالش‌های اخلاقی شناخته می‌شود. با وجود این چالش‌ها، قهوه اندونزی همچنان با طعم‌های منحصربه‌فرد و تمرکز روزافزون بر قابلیت ردیابی و کیفیت، بازار جهانی را مسحور خود کرده است. همانطور که صنعت تکامل می‌یابد، تعادل بین روش‌های سنتی و خواسته‌های مدرن آینده قهوه اندونزی را شکل خواهد داد.

پرسش‌های متداول

گیلینگ بسه چیست؟ گیلینگ بسه یک روش سنتی پردازش قهوه در اندونزی است که عناصر فرآیندهای شستشو و طبیعی را ترکیب می‌کند و نتیجه آن قهوه‌ای با بادی سنگین و طعم‌های منحصربه‌فرد است.

کوپی لواک چیست؟ کوپی لواک به قهوه‌هایی اشاره دارد که از جمع‌آوری فضولات گربه‌های زباد که گیلاس‌های قهوه را خورده‌اند، تولید می‌شود. این قهوه نیمه‌هضم شده از مواد فضولات جدا شده، پردازش و خشک می‌شود. این قهوه به دلیل مسائل اخلاقی و امکان جعل، بحث‌برانگیز است.

چرا قهوه اندونزیایی منحصربه‌فرد است؟ قهوه اندونزیایی به دلیل روش‌های پردازش آن، به‌ویژه گیلینگ بسه، که باعث ایجاد قهوه‌ای با بادی سنگین، خاکی و ادویه‌ای با اسیدیته کم می‌شود، منحصربه‌فرد است.

مناطق اصلی کشت قهوه در اندونزی کدامند؟ مناطق اصلی کشت قهوه در اندونزی شامل جاوا، سولاوسی و شمال سوماترا، به ویژه در اطراف دریاچه توبا و منطقه دریاچه تاوار در گایو است.

زنگ برگ قهوه چگونه بر تولید قهوه اندونزیایی تأثیر گذاشته است؟ زنگ برگ قهوه در سال 1876 بسیاری از محصولات قهوه عربیکا در اندونزی را از بین برد و منجر به تغییر به گونه مقاوم روبوستا شد که امروز نیز بخش قابل توجهی از محصولات را تشکیل می‌دهد.

قابلیت ردیابی در قهوه اندونزی چه اهمیتی دارد؟ قابلیت ردیابی در قهوه اندونزی تضمین می‌کند که منشأ قهوه قابل شناسایی باشد، که نادر اما بسیار ارزشمند است. این معمولاً شامل قهوه‌هایی است که توسط خرده‌مالکان تولید می‌شود و تا یک ایستگاه شستشو یا منطقه خاص قابل ردیابی است.

 


کلید واژه‌ها:

این مطلب را به اشتراک بگذارید


پیام‌ها

نخستین پیام را شما بنویسید.


نظر خود را بنویسید